17 MAYIS DÜNYA H?PERTANS?YON GÜNÜ

SANKO Üniversitesi T?p Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dal? Ö?retim Üyesi Doç. Dr. Alper Serçelik, hipertansiyonun her ya?ta görülebildi?ini belirterek, “Çok yayg?n görülen hipertansiyon, kal?c? sakatl?k ve ölüm risklerine yol açabilen en önemli sa?l?k sorunlar?ndan biridir ve eri?kinlerin yüzde 20-25‘inde görülür” dedi. 

17 May?s Dünya Hipertansiyon Günü nedeniyle aç?klama yapan Doç. Dr. Serçelik, tansiyonun kalpten pompalanan kan?n, atar damarlar?n duvarlar?na yapt??? bas?nç olarak tan?mland???n? söyledi.

Bu bas?nc?n normalden fazla olmas?na “Hipertansiyon” denildi?ini kaydeden Doç. Dr. Serçelik, “Hipertansiyon, sistolik kan bas?nc?n?n (Kalbin kan? vücuda pompalad??? ya da farkl? bir deyi?le kalbin kas?ld??? s?rada kan damarlar?nda olu?an bas?nç en yüksek seviyede olur) 140 mmHg ve üzeri, diyastolik kan bas?nc?n?n (Kalbin kas?lmas? tamamland?ktan sonra kalp bir anl???na gev?er ve tekrar kanla dolar böylece bir sonraki kas?lmaya haz?rlan?r. Bu gev?eme an?na diyastol denir. Diyastolik kan bas?nc? kalp at?mlar? aras?nda, kalp aktif ?ekilde kan pompalamazken, damarlar içinde olu?an bas?nçt?r) ise 90 mmHg ve üzeri olmas?d?r” diye konu?tu.

Dünya Sa?l?k Örgütü’nün sistolik kan bas?nc? 140-160 mmHg ve diyastolik kan bas?nc? 90-105 mmHg ise “hafif hipertansiyon”, sistolik kan bas?nc? 160-180 mmHg ve diyastolik kan bas?nc? 105-120 mmHg ise “orta dereceli hipertansiyon”, sistolik kan bas?nc? 180 mmHg üzeri ve/veya diyastolik kan bas?nc? 120 mmHg üzerinde ise ”?iddetli hipertansiyon” olarak tan?mlad???na vurgu yapan Doç. Dr. Serçelik, ihmal edildi?i takdirde beyin kanamas?, damar t?kan?kl???, felç, görme kayb? vb. sa?l?k sorunlar?na neden olabilen hipertansiyonun ça??n en önemli hastal?klar?ndan biri oldu?una dikkat çekti. 

BU BEL?RT?LERE D?KKAT ED?LMEL?

Hastalar?n önemli bölümünde belirti görülmedi?ini, tan?n?n sadece kan bas?nc? ölçümü ile mümkün olabildi?ine i?aret eden Doç. Dr. Serçelik, belirtileri ?öyle s?ralad?:

“Hipertansiyonun ba?l?ca belirtileri ba? a?r?s?, çarp?nt?, nefes darl???, halsizlik, yorgunluk ve burun kanamas?d?r. Kan bas?nc?n?n çok yükseldi?i durumlarda çift görme, dilde peltekle?me, yüzde veya vücutta uyu?ma, kar?ncalanmad?r. Bunun yan?nda bu belirtilerin hiçbiri hipertansiyona özgü olmay?p, farkl? birçok hastal?kta da ayn? belirtiler görülebilir.”

H?PERTANS?YONUN NEDENLER?

Hipertansif hastalar?n?n yüzde 90-95’inde herhangi bir neden saptanamad???n?n alt?n? çizen Doç. Dr. Serçelik, ?öyle devam etti:

“Bu grup hipertansiyona, ‘Primer’ veya ‘Esansiyel hipertansiyon’ (Kan bas?nc?n?n belirli bir neden olmadan yükselmesi) denir. Hipertansiyon hastalar?n?n yüzde 5-10’unda ise saptanan farkl? bir hastal??a ba?l? olan ‘Sekonder hipertansiyon’ (?kincil (sekonder) hipertansiyon kavram? ki?ideki yüksek kan bas?nc?n?n belirli bir sa?l?k sorununun bir sonucu olarak ortaya ç?kt???n? ifade eder. Birincil hipertansiyondan farkl? olarak, bir neden sonucunda sekonder olarak geli?en yüksek kan bas?nc?, ani olarak yükselir) görülür. Çe?itli böbrek hastal?klar?, beyinle ilgili baz? hastal?klar, hormonal hastal?klar, baz? tümörler, baz? do?umsal hastal?klar ve bir tak?m ilaç kullan?mlar? da neden olabilir.”

GENET?K FAKTÖRLER DE ROL OYNUYOR

Hipertansiyonda kal?t?m?n rolüne de de?inen Doç. Dr. Serçelik, özellikle 55 ya??ndan önce, birinci derece yak?nlar?nda hipertansiyon görülenlerde, bu hastal???n geli?me riskinin daha fazla oldu?unu, kal?t?msal geçi? yolu tam olarak bilinmemekle birlikte, birden çok genetik faktörün rol oynad???n?n kabul edildi?ini bildirdi.

Hastan?n yak?nmalar? oldu?unda kan bas?nc?n?n ölçülmesinin önem ta??d???n? anlatan Doç. Dr. Serçelik, “Kan bas?nc? günün herhangi bir saatinde ölçülebilir. Her gün, de?i?ik saatlerde ölçüm yap?lmas? daha uygundur. Yemeklerden en az yar?m saat, fiziki aktiviteden 5-10 dakika sonra ölçüm yap?lmal?d?r” uyar?s?n? yapt?.

H?PERTANS?YON TEDAV?S?

Doç. Dr. Serçelik, “Hipertansiyon tedavisinde temel amaç hedef organ hasar?n? önleyerek sakatl?k ve ölümleri azaltmakt?r. Sekonder hipertansiyonu olanlarda yani hipertansiyonu ba?ka bir hastal??a ba?l? olanlarda, hipertansiyona neden olan hastal?k tedavi edilmelidir” ifadelerini kulland?.

?laçs?z tedaviyle yeterli kan bas?nc? kontrolü sa?lanamad??? takdirde, ilaçl? tedaviye geçilmesi gerekti?ini vurgulayan Doç. Dr. Serçelik, sözlerini ?öyle tamamlad?:

“?laç tedavisinde bireyselle?tirilmi? tedavi dedi?imiz hipertansiyona e?lik eden hastal?klar ve ilaçlar?n yan etkileri göz önünde bulundurularak, o hastaya en uygun ilaç seçilir. Tek ilaçla kontrol sa?lanamayan hastalarda birden fazla ilac?n bir arada uyguland??? kombine tedaviye geçilir.”